Πὲς «βάρκα», ποὺ βουλιάζει
ἂν τὴν παραφορτώσεις μὲ προθέσεις
Κική Δημουλά, Η περιφραστική πέτρα
Είναι σαφές, ότι στα πλαίσια μιας περιορισμένης εισήγησης δεν υπάρχει καμία δυνατότητα ουσιαστικής και άνετης ανάλυσης των όρων-μεγεθών που συγκροτούν τον τίτλο του θέματός μου, καθώς ο καθένας από αυτούς, το καθένα από αυτά, ερευνάται σήμερα σε αμέτρητες μελέτες σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου. Ως εκ τούτου η αναψηλάφηση αλλά και η ανάλυση των εννοιών του φονταμενταλισμού, του λαϊκισμού, της βίας και του μεσσιανισμού, μαζί και του αρμού που συγκροτεί τον οίκο της βαρβαρότητας, της πρόθεσης, θα είναι εκ των πραγμάτων υπαινικτική και εξόχως εισαγωγική. Και είναι αυτή η βαρβαρότητα, που τη βλέπουμε καταπώς λέγει ο ποιητής «να ‘ρχεται μεταμφιεσμένη, κάτω από άνομες συμμαχίες και προσυμφωνημένες υποδουλώσεις», προκειμένου να καθυποτάξει, να εξευτελίσει και να ατιμώσει τον άνθρωπο[1].
Ως εκ τούτου, ο φονταμενταλισμός δεν είναι, καθώς πιστεύουν πολλοί, μια ακόμη επιλογή στα πλαίσια της ελευθερίας του ανθρώπου. Πρόκειται στ’ αλήθεια για εκείνη τη στάση, η οποία στοχεύει την κατάργηση οποιασδήποτε διαφορετικής θεώρησης των πραγμάτων και την ολοκληρωτική, βίαιη εγκατάσταση της μίας και μόνης άποψης∙ της άποψης του εκλεκτού ή των εκλεκτών. Τελικός του σκοπός η φυσική εξόντωση του υποκειμένου της διαφορετικότητας. Αναγκαία προϋπόθεση μιας τέτοιας ασθμαίνουσας εγκαθίδρυσης «νέας τάξης πραγμάτων» είναι οπωσδήποτε η ενοχοποίηση του «αντιπάλου» μέσα από την παρουσίαση πραγματωμένων ενεργειών του, αλλά κυρίως και κατεξοχήν μέσα από την ανάδειξη προθέσεών του, τις οποίες ο ίδιος δεν είχε ποτέ φανταστεί και διανοηθεί. Άμεσος στόχος η διέγερση του λαϊκού αισθήματος απέναντι στις υβριστικές καινοτομίες μιας κάποιας ανερμάτιστης ελίτ, η οποία απειλεί τη σταθερότητα του σώματος -πολιτικού, κοινωνικού, εκκλησιαστικού ή άλλου- και η τιμωρητική και εξάπαντος παραδειγματική ματαίωση των στόχων της. Προϋπόθεση μιας τέτοιας αντιμυθολογίας η εξαρχής και διαπαντός κατάθεση της ευθύνης των μελών στον αυτοπροσδιοριζόμενο σωτήρα και τα όργανά του.
[1] Από συνέντευξη στη Σούλα Αλεξανδροπούλου, «Η Καθημερινή» (2/11/1975).
Η εισήγηση μου στο Διεθνές Διεπιστημονικό Συνέδριο με θέμα: «Θρησκεία και Βία» που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη (27-29 Απριλίου).
Για το πλήρες κείμενο, βλ. http://blogs.auth.gr/moschosg/2015/04/29/%CF%87%CF%81%CF%85%CF%83%CF%8C%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B7%CF%82-%CF%84%CE%BF-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%AD%CF%89%CF%81%CE%BF-%CE%B2%CE%AE%CE%BC/
antidosis 